Οι πιο συνηθισμένοι τύποι καρκίνου είναι:
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
Το μελάνωμα
Πιο κάτω αναλύουμε τον κάθε τύπο ξεχωριστά.
Γενικά θα πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι η πιο καλή θεραπεία είναι η πρόληψη οπότε θα πρέπει να ακολουθούμε κάποιες βασικές αρχές ώστε να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου δέρματος:
Όχι ηλιοθεραπεία ανάμεσα στις 10 π.μ. και 4 μ.μ.
Αποφυγή ηλιακών εγκαυμάτων
Αποφυγή τεχνητού μαυρίσματος (solarium) με U.V ακτινοβολία.
Χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας
Χρήση αντιηλιακού 30 λεπτά πριν βρεθούμε σε εξωτερικό χώρο. Επαναλαμβάνουμε την επάλειψη, με συχνότητα κάθε 2 ώρες είτε μετά από κολύμπι ή μετά από υπερβολικό ιδρώτα.
Τακτική αυτοεξέταση του δέρματος μας ώστε να παρατηρούμε τυχόν αλλαγές σε αυτό και στο μέγεθος των σπίλων
Επισκεπτόμαστε τον ιατρό μας, κάθε χρόνο με σκοπό την επαγγελματική εξέταση του δέρματός μας
ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Γενικά
Το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα (BCC) είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος. Αυτός ο τύπος καρκίνου εμφανίζεται-εξορμάται από τα ονομαζόμενα βασικά κύτταρα τα οποία βρίσκονται στην επιδερμίδα.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό του το οποίο πρέπει να θίξουμε άμεσα είναι το ότι πολύ σπάνια κάνει μεταστάσεις και συνεπώς η χειρουργική αφαίρεση του ισοδυναμεί στις περισσότερες περιπτώσεις με πλήρη ίαση.
Η έκθεση στον ήλιο έχει μεγάλη σχέση με την εμφάνιση της νόσου, γι’ αυτό και παρατηρούμε ότι τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα εμφανίζονται σε σημεία του σώματος που έχουν εκτεταμένα εκτεθεί στον ήλιο – ειδικά στο πρόσωπο, αυτιά, κεφαλή, τράχηλο, ώμους και ράχη. Ειδικότερα άτομα με ανοικτόχρωμο δέρμα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και ανοικτόχρωμα μάτια βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για την εμφάνιση της νόσου. Επίσης άτομα με ήδη διαγνωσμένο βασικοκυτταρικό καρκίνωμα έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στο ίδιο σημείο (υποτροπή) είτε σε άλλο σημείο του δέρματος.
Το τεχνητό μαύρισμα (solarium) και γενικά η υπεριώδης ακτινοβολία αποτελούν παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.
Κλινική εικόνα
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι δυνατό να εμφανίζεται με διάφορες μορφές και για αυτό πρέπει όλοι μας να είμαστε υποψιασμένοι ώστε να αντιληφθούμε την βλάβη όσο το δυνατό πιο γρήγορα.
Μερικές φορές μπορεί να μοιάζει με δερματικό εξάνθημα, ψωρίαση ή έκζεμα.
Άλλοτε προσομοιάζει με ουλή λευκωπή ή υποκίτρινη με ακαθόριστα όρια.
Επίσης σε περιπτώσεις πληγών οι οποίες δεν επουλώνονται θα πρέπει να κινούν υποψίες για εμφάνιση καρκινώματος.
Άλλες φορές μοιάζει με κανονικό σπίλο.
Γενικά νεοεμφανιζόμενες κηλίδες ή δερματικές βλάβες οι οποίες δεν υπήρχαν στο παρελθόν, σε σημεία τα οποία τα βλέπει ο ήλιος και οι οποίες μεγαλώνουν, θα πρέπει πάντοτε να εκτιμώνται από ειδικό.
Η βλάβη του βασικοκυτταρικού καρκινώματος τις περισσότερες φορές δεν δημιουργεί κάποια ενόχληση πέραν ίσως μιας ελαφράς φαγούρας ή ήπιου πόνου που εμφανίζονται σε ορισμένους ασθενείς.
Όπως είπαμε και στην αρχή το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα σπάνια εξαπλώνεται ή δίνει μετάσταση σε άλλα όργανα. Παρ’ όλα αυτά είναι σημαντική η γρήγορη αντιμετώπιση του γιατί αυξανόμενο σε μέγεθος είναι δυνατό να δυσκολέψει την αφαίρεση και να προκαλέσει καταστροφή ή και παραμόρφωση σε γύρω ιστούς.
Διάγνωση
Η οριστική διάγνωση προκύπτει μόνο μετά από την ιστολογική εξέταση. Ο χειρουργός ή ο δερματολόγος κρίνει εάν μια βλάβη ενέχει κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και συστήνει την αφαίρεση της βλάβης ή την παρακολούθηση. Αυτό το οποίο πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι όλοι μας πρέπει να γνωρίζουμε και να παρατηρούμε το σώμα μας ώστε να γίνονται γρήγορα αντιληπτές νέες βλάβες και να εκτιμώνται από ειδικό.
Θεραπεία
Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης και ιστολογική εξέταση αυτής που θα δώσει την ακριβή διάγνωση.
Ανάλογα με το μέγεθος και την τοποθεσία της βλάβης η χειρουργική αφαίρεση μπορεί να είναι από μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία έως μια δύσκολη επέμβαση στην οποία μπορεί να απαιτηθεί έως και μεταμόσχευση δέρματος.
Οι ασθενείς στους οποίους διαγνώστηκε βασικοκυτταρικό καρκίνωμα θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά από ειδικό για νέα επεισόδια εμφάνισης καρκίνου.
Άλλες επίσης μορφές θεραπείας είναι η ακτινοβόληση, η κρυοθεραπεία, η φαρμακευτική θεραπεία και άλλες.
ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Γενικά
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος του δέρματος.
Αυτή η μορφή καρκίνου εμφανίζεται-εξορμάται από τα ακανθο-κύτταρα της επιδερμίδας. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι δυνατό να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περιοχή του δέρματος του σώματος, αλλά και στους βλεννογόνους του στόματος και των γεννητικών οργάνων.
Η έκθεση στον ήλιο είναι και εδώ σημαντικός παράγοντας κινδύνου και για αυτόν τον λόγο συχνότερα προσβάλλονται σημεία τα οποία είναι εκτεθειμένα στον ήλιο όπως το πρόσωπο, το πτερύγιο του αυτιού, τα χέρια, το κάτω χείλος, ο λαιμός κτλ. Άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και ανοικτόχρωμα μάτια είναι υψηλότερου κινδύνου να εμφανίσουν την νόσο. Επίσης υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου είναι άτομα τα οποία στο παρελθόν παρουσίασαν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Χρόνιες μολύνσεις, ερεθισμένο δέρμα καθώς, νόσοι οι οποίοι εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά και η κληρονομικότητα, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Επίσης η ακτινική ή η ηλιακή υπερκεράτωση δέρματος, η ακτινική χειλίτιδα, η λευκοπλακία καθώς και η νόσος Bowen θεωρείται ότι είναι δυνατό να εξελιχθούν σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και συχνότερα στους άντρες παρά στις γυναίκες.
Κλινική εικόνα
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται συνήθως ως μία πεπαχυσμένη και τραχεία βλάβη η οποία αιμορραγεί εύκολα. Συχνά μοιάζει με ανοιχτή πληγή με επηρμένα χείλη και εφελκίδες στην επιφάνεια. Συνήθως το δέρμα στα σημεία ανάπτυξης του καρκινώματος εμφανίζεται με παχιές ρυτίδες, αλλαγές στο χρώμα και απώλεια της ελαστικότητας.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι δυνατό σε ένα μικρό ποσοστό να παρουσιάσει μεταστάσεις σε άλλα όργανα, αλλά ευτυχώς αυτό δεν συμβαίνει συχνά.
Διάγνωση
Η οριστική διάγνωση προκύπτει μόνο μετά από την ιστολογική εξέταση. Ο χειρουργός ή ο δερματολόγος κρίνει εάν μια βλάβη ενέχει κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και συστήνει την αφαίρεση της βλάβης ή την παρακολούθηση.
Αυτό το οποίο πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι όλοι μας πρέπει να γνωρίζουμε και να παρατηρούμε το σώμα μας ώστε να γίνονται γρήγορα αντιληπτές νέες βλάβες και να εκτιμώνται από ειδικό.
Θεραπεία
Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης και ιστολογική εξέταση αυτής που θα δώσει την ακριβή διάγνωση.
Ανάλογα με το μέγεθος και την τοποθεσία της βλάβης η χειρουργική αφαίρεση μπορεί να είναι από μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία έως μια δύσκολη επέμβαση στην οποία μπορεί να απαιτηθεί έως και μεταμόσχευση δέρματος.
Οι ασθενείς στους οποίους διαγνώστηκε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα θα πρέπει να ελεγχθούν για τυχόν άλλες εκδηλώσεις της νόσου όπως μεταστάσεις αλλά θα πρέπει να ελέγχονται επίσης και τακτικά από ειδικό και για νέα επεισόδια εμφάνισης καρκίνου.
Άλλες επίσης μορφές θεραπείας είναι η ακτινοβόληση, η κρυοθεραπεία, η φαρμακευτική θεραπεία και άλλες.
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
Το μελάνωμα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Αυτή η μορφή καρκίνου εμφανίζεται-εξορμάται από τα μελανοκύτταρα της επιδερμίδας. Σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να προκαλέσει έως και τον θάνατο καθώς σε πολλές περιπτώσεις προκαλεί μεταστάσεις και διασπείρεται σε όλο τον οργανισμό.
Η πρόληψη είναι όπως και για κάθε άλλη νόσο η καλύτερη θεραπεία. Έτσι όλοι μας θα πρέπει να προσέχουμε τα πιο κάτω σημεία:
Όχι ηλιοθεραπεία ανάμεσα στις 10 π.μ. και 4 μ.μ.
Αποφυγή ηλιακών εγκαυμάτων
Αποφυγή τεχνητού μαυρίσματος (solarium) με U.V ακτινοβολία.
Χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας
Χρήση αντιηλιακού 30 λεπτά πριν βρεθούμε σε εξωτερικό χώρο. Επαναλαμβάνουμε την επάλειψη, με συχνότητα κάθε 2 ώρες είτε μετά από κολύμπι ή μετά από υπερβολικό ιδρώτα.
Τακτική αυτοεξέταση του δέρματος μας ώστε να παρατηρούμε τυχόν αλλαγές σε αυτό και στο μέγεθος των σπίλων
Επισκεπτόμαστε τον ιατρό μας, κάθε χρόνο με σκοπό την επαγγελματική εξέταση του δέρματός μας
Κλινική εικόνα
Το μελάνωμα εμφανίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις σαν σπίλος ο οποίος είναι συνήθως πιο σκούρος από τους συνηθισμένους και έχει ανώμαλο περίγραμμα, μεγαλώνει γρήγορα και έχει δυσχρωμία.
Γενικά σε κάθε σπίλο θα πρέπει να εκτιμούμε και να προσέχουμε τα πιο κάτω χαρακτηριστικά τα οποία θα πρέπει όταν υπάρχουν να μας κινούν την υποψία και να εκτιμώνται οι σπίλοι από ειδικό. Η ύπαρξη των πιο κάτω στοιχείων δεν αποτελεί απόδειξη μελανώματος, απλά είναι σημεία τα οποία θα πρέπει να μας κρατούν σε επιφυλακή.
Α (ASYMMETRY) – Ύπαρξη ή όχι ασυμμετρίας
Β (BORDER) – Ύπαρξη ή όχι σαφούς και ομαλού περιγράμματος
C (COLOR) – Ύπαρξη ή όχι δυσχρωμίας και έντονου μαύρου χρώματος
D (DIAMETER) – Διάμετρος μεγαλύτερη ή όχι από 6mm
E (EVOLVING) – Αλλαγή ή όχι στην μορφή του σπίλου με την πάροδο του χρόνου
Παράγοντες κινδύνου αναπτύξεως μελανώματος
Οικογενειακό ιστορικό (άτομο συγγένειας πρώτου βαθμού) καρκίνου δέρματος (μελάνωμα)
Συχνά ηλιακά εγκαύματα και έκθεση στον ήλιο
Ηλικία άνω των 65 ετών
Ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα και μάτια ή δέρμα με φακίδες.
Καταστολή ανοσοποιητικού συστήματος
Παρατεταμένο τραύμα, ουλή ή έγκαυμα
Έκθεση στον χώρο εργασίας σε υλικά όπως πίσσα, παραφίνη, αρσενικό.
Διάγνωση
Η οριστική διάγνωση προκύπτει μόνο μετά από την ιστολογική εξέταση. Ο χειρουργός ή ο δερματολόγος κρίνει εάν μια βλάβη ενέχει κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και συστήνει την αφαίρεση της βλάβης ή την παρακολούθηση.
Αυτό το οποίο πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι όλοι μας πρέπει να γνωρίζουμε και να παρατηρούμε το σώμα μας ώστε να γίνονται γρήγορα αντιληπτές νέες βλάβες και να εκτιμώνται από ειδικό.
Θεραπεία
Η θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης και ιστολογική εξέταση αυτής που θα δώσει την ακριβή διάγνωση.
Ανάλογα με το μέγεθος και την τοποθεσία της βλάβης η χειρουργική αφαίρεση μπορεί να είναι από μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία έως μια δύσκολη επέμβαση στην οποία μπορεί να απαιτηθεί έως και μεταμόσχευση δέρματος.
Η θεραπεία του μελανώματος είναι πιο πολύπλοκη σε σύγκριση με τους υπόλοιπους καρκίνους δέρματος, εξαιτίας της επιθετικότερης συμπεριφοράς του μελανώματος. Έτσι ίσως απαιτηθεί επίσης εκτός από την εκτομή της κυρίως βλάβης και αφαίρεση λεμφαδένων από την περιοχή, καθώς και συνδυασμός με άλλες θεραπείες.
Οι ασθενείς στους οποίους διαγνώστηκε μελάνωμα θα πρέπει να ελεγχθούν για τυχόν άλλες εκδηλώσεις της νόσου όπως μεταστάσεις αλλά θα πρέπει να ελέγχονται επίσης και τακτικά από ειδικό και για νέα επεισόδια εμφάνισης καρκίνου.
Το θεραπευτικό πλάνο προσαρμόζεται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της νόσου και του ασθενή.
Το πιο σημαντικό είναι η έμφαση στην πρόληψη ώστε να μην αναπτυχθεί μελάνωμα.